Birçok sızdırmazlık elemanı tamamen veya büyük oranda elestomer ya da plastik malzemelerden oluşurlar. Elastomer malzeme; dinamik sızdırmazlık ortamında milin hareketine uyum sağlayarak, film tabakasında oluşan hidrostatik kuvvetlere karşı uyguladıkları eş kuvvet ile sızdırmazlık sağlarlar. Statik sızdırmazlık ortamlarında ise hacimleri sabit kalarak şekil değiştirme özellikleri ile sızdırmazlık sağlarlar.
Elastomer malzemenin özelliği; sızdırmazlık elemanın sıcaklık ve akışkan dayanımı belirleyerek, sızdırmazlık elemanın çalışma ortamındaki performansını etkileyen en önemli parametrelerden biridir. FEKO sızdırmazlık elemanlarının çalışma ortamına uygun kauçuk formül tasarımları ile sızdırmazlık elemanından en iyi performansın alınmasını sağlar.
Sızdırmazlık elemanın istenilen performansta çalışabilmesi için elastomer malzeme seçiminin çalışma ortamına uygun olması gerekir. Elastomer malzemenin hatalı seçimi çok büyük problemlere sebep olur. Bu sebeple sızdırmazlık elemanı tedarik edilirken, aslında görünüşte birbirine çok benzeyen fakat işlevsel olarak büyük farklıklar gösteren ürünler konusunda uzman mühendislerimizden destek isteyiniz.
Isı ve Akışkan Dayanımına göre malzeme seçimi tablosu için tıklayınız. tablo1x (2)
Dönüş Hızı ve Mil Çapına göre malzeme seçim tablosu için tıklayınız. tablo2
Her elastomer malzeme,formülündeki baz kauçuk tarafından belirlenen bir çalışma sıcaklık aralığına sahiptir. Sızdırmazlık elemanları bu sıcaklık aralığı dışında kullanılırsa, elastomer malzemenin fiziksel ve kimyasal özelliklerinde gerçekleşecek değişimler sonucunda, sızdırma problemi oluşur.
Elastomer malzeme seçiminde temel alınacak sıcaklık değeri belirlenirken, ortamda bulunan akışkanın sıcaklığı ve dinamik sızdırmazlık elemanları için, sızdırmazlık dudağı altında oluşan sıcaklıklar değerlendirilmelidir. Akışkan sıcaklığına uygun elastomer malzeme seçiminde Tablo 1’i referans alınız.
Dinamik sızdırmazlık elemanlarında milin hareket hızı ve sürtünme ile oluşan ısı, sızdırmazlık dudağı altında akışkanın sıcaklık değerinden daha yüksek bir sıcaklık oluşmasını sağlar. Milin çapı ve hızına göre elastomer malzeme seçimi için Tablo 2’yi referans alınız.
Elastomer malzemenin akışkan ile etkileşiminin derecesi akışkanın kimyasal yapısına ve ortam sıcaklığına bağlıdır. Uygun olmayan elastomer malzeme seçilmesi durumunda bu malzeme çalışma ortamındaki akışkan ile etkileşime girer. Bu etkileşimin sonucunda fiziksel ve kimyasal olarak değişim gerçekleşir.
Elastomer malzemelerin kimyasal yapıları,baz kauçuk türüne bağlı olarak değişkenlik gösterir. Aynı sızdırmazlık ortamında, aynı kauçuktan hazırlanan elastomer malzemeler birbirine benzer değişimlere uğrar. Malzeme seçimi için Tablo 1 ’i referans alınız.
Ortamda bulunan akışkana uygun olmayan elastomer malzeme seçilmesi, malzemenin fiziksel veya kimyasal olarak değişmesine sebep olur. Bu değişimlerin elastomer malzeme üzerine etkisi aşağıdaki şekildedir:
- Etkileşim sonucunda akışkanın elastomer malzeme içerisine difüzyon olması sızdırmazlık elemanın aşınma mukavemetinin azalmasına ve hacminin artmasına dolayısıyla sürtünmenin artmasına sebep olur. Bu da sızdırmazlık elemanın kısa sürede aşınmasına sonucunu doğurur. Statik sızdırmazlık elemanlarında hacimsel değişmeler daha kabul edilebilir bir durumdur.
- Etkileşim sonucunda akışkanın elastomer malzeme içerisinde yer alan plastifayanların akışkan ortama ekstrakte olması sonucunda elastomer malzeme sertleşir ve hacimsel olarak küçülür. Dinamik ve statik sızdırmazlık uygulamalarında hacimsel küçülme sızdırma riskini artırır. Dinamik uygulamalarda elastomer malzemede gerçekleşen sertleşme elastomerin dinamik performansını etkileyerek sızdırmazlık elemanın ömrünü azaltıcı etki yapar.
- Ortamdaki akışkan ile sızdırmazlık elemanın elastomer malzemesinin kimyasal olarak etkileşime girmesi, elastomer malzeme yapısında kalıcı bozulmalara sebep olur. Malzemenin yapısındaki değişimle orantılı olarak sızdırmazlık elemanı sızdırır veya ömrü kısalır.
